Працягваем візуальны праект да 100-годдзя з дня адкрыцця нашай бібліятэкі. Ён знаёміць вас з найбольш цікавымі экзэмплярамі, якія захоўваюцца ў ЦНБ НАН Беларусі.

Перад вамі “Кніга пра постніцтва” Васілія Вялікага (Астрог, 1594).

Васілій Вялікі, вядомы таксама як Васілій Кесары́йскі (Βασίλειος Καισαρείας), нарадзіўся ў Кесарыя, каля 330 г.н. Свяціцель, архіяпіскап Кесарыі Кападакійскай, царкоўны пісьменнік і багаслоў. Адзін з трох заснавальнікаў Кападакійскай царквы, разамз Рыгорам Нісскім і Рыгорам Багасловам. Яму прыпісваюць стварэнне іканастаса і распрацоўку літургіі Васіля Вялікага. Свяціцель з’яўляецца аўтарам мноства пропаведзяў і лістоў, з якіх захавалася не менш за трыста.

Переплет адносіцца да XVIII ст., дошкі ў цёмна-карычневай скуры з блінтавым цісненнем і цісненнем са слядамі пазалоты. Вечкі з кантамі і фаскамі. Арнаментальныя рамкі, сярэднік і куткі выкананы цісненнем са слядамі золата, лінейныя рамкі – блінтавое цісненне. 

Карэньчык глухі, закруглены, з чатырма бінтамі. Паміж бінтамі, зверху і знізу карэньчыка, рамкі, адукаваныя вузкімі арнаментальнымі палосамі. У рамках ромбападобныя басмы з кветкавым арнаментам (як у рамцы з верхняй крышкі) у апраўленні куткоў расліннага арнаменту. Цісненне на карэньчыку са слядамі пазалоты. Каптал плецены з ланцужком двухколерны (бардовыя і белыя ніткі). Захавалася ніжняя зашпілька жоўтага металу «ў зачэп»: прабой, замацаваны пад скурай пакрыцця верхняга вечка, і кованая фігурная спражка з кручком (вочны арнамент, разьбярства), прыбітая цвікамі да скуранога рамня. Рэмень упрыгожаны блінтавым цісненнем: з унутранага боку — лінейныя палосы, звонку – трайная лінейная паласа ў цэнтры і арнаментальныя палосы, зробленыя накаткамі, складзенымі з «калыхачных» басмаў, па краях.

Экзэмпляр быў набыты ў 1973 г. у М.С. Севасцьянава праз кніжную краму №2.

Кніга пра постніцтва Васілія Вялікага 1594 года выдання захоўваецца ў Цэнтры даследаванняў старадрукаў і рукапісаў. Падрабязней з асаблівасцямі можна азнаёміцца ў навуковым выданні «Кириллические издания XVI века: каталог изданий из коллекции Центр. науч. б-ки им. Якуба Коласа Нац. акад. наук Беларуси».

Падрыхтавана Купцовай М.С.