Лекцыі, прысвечаныя пісьмовай спадчыне беларускіх татар
Мерапрыемствы, прымеркаваныя да Тыдня роднай мовы працягваюцца!
23 лютага 2023 года ў Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Якуба Коласа НАН Беларусі адбыліся две навукова-папулярныя лекцыі, арганізаваныя Філіялам «Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа» Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі і прысвечаныя пісьмовай спадчыне беларускіх татар.
У сваёй лекцыі «Рукапісы татар ВКЛ у кантэксце беларускай гісторыі і культуры» кандыдат філасофскіх навук Ірына Анатольеўна Сынкова раскрыла не толькі гісторыю з’яўлення татар на беларускіх землях, але і асаблівасці іх ладу жыцця. Значная ўвага была нададзена рэтраспектыве вывучэння еўрапейскімі даследчыкамі-арыенталістамі рукапіснай спадчыны беларускіх татараў, а таксама далейшым перспектывам вывучэння іх этнічнай спадчыны.
Прагучала яшчэ адна лекцыя кандыдата гістарычных навук Дзмітрыя Сеўрука «Тэксты ўсходняга паходжання ў рукапісах беларускіх мусульман: пераклады і адаптацыі».
Дзмітрый Эдуардавіч раскрыў слухачам не толькі сюжэты ісламскіх мастацкіх і рэлігійных твораў, але і прасачыў крос-культурныя сувязі, прыводзячы яскравыя прыклады ўплыву беларускай і польскай моў на татарскія рукапісы. Разам са слухачамі былі прачытаны старонкі Тафсіраў, разбіраліся Кітабы. Дзмітрый Сеўрук прадэманстраваў на старонках Тафсіраў беларускамоўную экзегезу і растлумачыў спецыфіку арабізмаў, якія былі ўласцівы беларускім татарам.
Супрацоўнікамі аддзела кнігазнаўства цэнтра даследаванняў старадрукаў і рукапісаў бібліятэкі была падрыхтавана выстава «Кніжная спадчына татараў Беларусі», сярод экспанатаў якой варта адзначыць рэдкія рукапісныя кнігі беларускіх татараў XVIІI–XIX стст. А ўвогуле ў Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Якуба Коласа НАН Беларусі захоўваецца 17 рукапісаў канца XVII – пачатку XX стагоддзяў.
Другі раздзел экспазіцыі прысвечаны даследаванням айчынных і замежных навукоўцаў XIX – XXI стагоддзяў татарскай кніжнасці.
Сярод найбольш каштоўных можна адзначыць факсімільнае выданнеі Карана Ур’яша ібн Ісмаіла і Кітаба Івана Луцкевіча.
Даследаванні другой паловы XX стагоддзя адкрывае фундаментальная праца А. Антановіча «Белорусские тексты, писанные арабским письмом, и их графико-орфографическая система» (Вильнюс, 1968).
Завяршаюць экспазіцыю каталогі рукапісаў татараў Беларусі. Дарэчы, першы каталог з падрябязным апісаннем рукапісаў з дзяржаўных калекцый Беларусі быў падрыхтаваны ў Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Якуба Коласа НАН Беларусі, ён выйшаў у 2011 годзе.
