Рамуальд Аляксандравіч Зямкевіч — бібліёграф, бібліяфіл, этнограф, гісторык беларускай літаратуры, публіцыст і перакладчык.

Зямкевіч нарадзіўся 7 лютага 1881 года. Бацькі Рамуальда былі выхадцамі са Случчыны, што, несумненна, паўплывала на ягоныя далейшыя цікавасці і захапленні, звязаныя з беларускім фальклорам і культурай.

Рамуальд атрымаў адукацыю ў Кіеве, дзе вывучаў інжынерную справу. Пасля заканчэння ўніверсітэта ён пачаў збіраць матэрыялы, звязаныя з беларускай літаратурай і культурай.

Важным этапам у жыцці Зямкевіча сталі паездкі па бібліятэках і архівах Варшавы, Львова і Рапперсвіля ў Швейцарыі. Гэтыя вандроўкі дазволілі Ромуальду Александровічу не толькі сабраць унікальныя матэрыялы, але і ўстанавіць сувязі з іншымі даследчыкамі і дзеячамі культуры. Жыў ён пераважна ў Варшаве, але падарожжы па Беларусі ўзбагацілі яго веды і дапамаглі глыбей зразумець культурныя традыцыі.

У 1908 годзе Зямкевіч збіраў фальклорна-этнаграфічныя запісы каля Зембіна на Барысаўшчыне. Гэтая праца стала важнай часткай яго спадчыны і дазволіла захаваць унікальныя ўзоры беларускага традыцыйнага мастацтва. У 1913-1914 гадах ён займаўся пошукам гісторыка-літаратурных матэрыялаў па Магілёўскай вобласці.

Рамуальд Аляксандравіч не абмяжоўваўся павярхоўнымі даследаваннямі. Ён глыбока пагрузіўся ў вывучэнне беларускай бібліяграфіі, сістэматычна аналізуючы старадрукі, літаратуру XIX стагоддзя, этнаграфічныя матэрыялы, народную эстэтыку і фальклор, беларускае выяўленчае мастацтва. Гэтыя шматгранныя даследаванні дазволілі яму стварыць першы спецыялізаваны бібліяграфічны даведнік на беларускай мове — «Беларуская бібліяграфія» (1910), які стаў фундаментальнай працай для ўсіх наступных даследчыкаў. У даведніку зафіксаваны і сістэматызаваны даныя аб незлічонай колькасці выданняў, што дало магчымасць стварыць поўную карціну развіцця беларускай культуры.

Аднак сапраўдным дасягненнем Зямкевіча сталі яго даследаванні ў галіне літаратуры. Ён зрабіў неацэнны ўклад у вывучэнне жыцця і творчасці такіх выдатных дзеячаў беларускай літаратуры, як Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч, Янка Баршчэўскі, Адам Кіркор, Алесь Ель, Якуб Лучына, Казімір Каганец, Максім Багдановіч і шмат іншых. Зямкевіч не толькі сістэматызаваў наяўныя даныя, але і прывёў раней невядомыя факты іх жыцця і творчасці, аднавіў забытыя гістарычныя кантэксты. Зямкевіч актыўна працаваў з архівамі, шукаў і знаходзіў страчаныя рукапісы, робячы іх даступнымі для шырокай публікі. Публікацыя раней невядомых рукапісаў М. Багдановіча, К. Каганца, В. Дунін-Марцінкевіч і Я. Лучыны — яскравы прыклад яго фундаментальнай працы.

У 1919 годзе ён знайшоў і апублікаваў гравіраваны партрэт Уладзіслава Цяпінскага з бібліятэкі Канстанціна Святаполка-Міра-Завадскага ў Крошыне. Зямкевіч актыўна супрацоўнічаў з іншымі даследчыкамі, у тым ліку з Яўхімам Карскім, абменьваючыся з ім навуковай інфармацыяй. Ён таксама атрымаў падтрымку ад Аляксандра Йеля і Аляксандра Шлюбскага, якія далі яму доступ да сваіх архіўных знаходак і рукапісаў. Больш за тое, свае каштоўныя матэрыялы Шлюбскі перадаў вядомаму варшаўскаму славісту Юзафу Галамбаку для працы над манаграфіяй пра В. Дуніна-Марцінкевіча, што сведчыць пра шырокае кола кантактаў Зямкевіча ў навуковым асяроддзі.

Зямкевіч сабраў унікальную бібліятэку, якая змяшчае матэрыялы па гісторыі, мовазнаўстве, літаратуры і фальклоры, а таксама вялікую калекцыю старажытных беларускіх рукапісаў. На жаль, большая частка гэтых каштоўных калекцый была страчана падчас вайны. Загінуў і рукапіс яго ўласнай працы «Кароткі нарыс гісторыі беларускай музыкі». Гэта незаменная страта для беларускай культуры.

Нягледзячы на трагічныя абставіны, Зямкевіч працягнуў творчую дзейнасць. Пад псеўданімам «Шаршан» у 1942-1943 гадах публікаваў сатырычныя вершы ў беластоцкай газеце «Новая дарога».

Рамуальд Зямкевіч меў і іншыя псеўдантмы, такія як Алелькавіч Юры, Алелькович Юрий, Барывой Саўка, Суніца Раман.

Яго даследаванні ляглі ў аснову шматлікіх наступных прац, а яго архіўныя знаходкі і публікацыі застаюцца каштоўнай крыніцай інфармацыі для сучасных навукоўцаў. Нажаль, яго асоба і яго творы яшчэ не атрымалі таго прызнання, якога яны заслугоўваюць. Глыбейшае вывучэнне яго архіва і творчай спадчыны з’яўляецца неабходнай задачай для поўнай рэстаўрацыі гісторыі беларускай культуры і навукі.

У Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Якуба Коласа НАН Беларусі захоўваюцца працы Рамуальда Аляксандравіча Зямкевіча. Замовіць іх можна ва ўніверсальнай чытальнай зале, а таксама ў чытальнай зале рэдкай кнігі і рукапісаў.