НАН Беларуси в СМИ

З 20 па 24 студзеня па ўсёй краіне праходзяць мерапрыемствы, прысвечаныя Дню беларускай навукі. Не засталіся ў баку ад святкавання і ўстановы вышэйшай адукацыі. У БДЭУ адбудзецца дыялогавая пляцоўка з Мікалаем Мікалаевічам Сухоцкім, намеснікам дырэктара па навуковай і інавацыйнай рабоце Інстытута сацыялогіі НАН Беларусі.

Распрацоўкай беспілотнай тэхнікі і вырабаў са скуры і футра будуць займацца выпускнікі новых спецыяльнасцей БДТУ. Маладыя спецыялісты змогуць працаваць на пасадах канструктараў, інжынераў, тэхнолагаў на розных прадпрыемствах краіны, сярод якіх Навукова-вытворчы цэнтр шматфункцыянальных беспілотных комплексаў, Фізіка-тэхнічны інстытут НАН Беларусі і інш.

Дзяржаўны камітэт па навуцы і тэхналогіях распрацаваў механізм падтрымкі стартап-праектаў на розных этапах іх развіцця — ад задумы да інвестыцыйнай стадыі. Камітэт спрыяе правядзенню штогадовага рэспубліканскага маладзѐжнага праекта "100 ідэй для Беларусі". Выбіраюцца пераможцы ў трох узроставых групах: навучэнцы ўстаноў агульнай сярэдняй, прафесійна-тэхнічнай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі; студэнты і курсанты; працуючая моладзь, маладыя вучоныя, прадстаўнікі ўстаноў і арганізацый, падпарадкаваных НАН Беларусі.

Больш за 5 тысяч вучоных працуюць у сценах айчынных універсітэтаў. Многія студэнты УВА ўдзельнічаюць у сур’ѐзных даследаваннях і распрацоўках НАН Беларусі. Як яны рэалізуюць свой патэнцыял, паказвае штогадовы Рэспубліканскі конкурс навуковых работ студэнтаў.

Палескі дзяржаўны ўніверсітэт — самы малады ў Беларусі, у красавіку яму споўнілася ўсяго толькі 18 гадоў. Аднак, нягледзячы на юны ўзрост, ѐн прапаноўвае абітурыентам шырокі спектр прафесій. Ёсць дамоўленасць з Нацыянальнай акадэміяй навук, шчыльна супрацоўнічаюць з біяхімікамі, заключыўшы дагавор з Гродзенскім інстытутам біяхіміі біялагічна актыўных злучэнняў НАН Беларусі.

Вучоным быць лёгка, бо навука — гэта цікава. Для мяне навука не столькі праца, колькі любімае баўленне часу. Бо калі я займаюся даследаваннямі, то адпачываю. Калі навука ператвараецца ў хобі, на яе заўсёды знаходзіцца вольны час. Асаблівую каштоў­насць для маладых вучоных уяўляюць лю­дзі, якія іх матывуюць і накіроўва­юць. Для мяне такім чалавекам стаў мой навуковы кіраўнік — в.а. загадчыка кафедры гарадскога і рэгіянальнага развіцця, прафесар, член-ка­рэспандэнт НАН Беларусі Максім Альбертавіч Багдасараў.

Асабліва калі займаешся любімай справай. Любоў да геаграфіі Ганне Мікалаеўне прывіла яе цётка — Алена Анатольеўна Маеўская, настаўніца геаграфіі Ленінскай сярэдняй школы Жабінкаўскага раёна. Яна дапамагла ёй вызначыцца і з будучай прафесіяй. Зараз яна выконвае работу пад кіраўніцтвам члена-карэспандэнта НАН Беларусі М. А. Багдасарава.

Беларусь, бадай, адзіная краіна, дзе адзначаецца Дзень Кастрычніцкай рэвалюцыі. Пра гэтае свята, супрацоўніцтва з НАН Беларусі і іншыя тэмы - ў размове з дэканам гістарычнага факультэта БДУ Аляксандрам Каханоўскім.

Ці прываблівае беларускую моладзь прафесія вучонага сёння і як падтрымліваюць маладых даследчыкаў у НАН Беларусі распавядае старшыня савета маладых вучоных і дырэктар Цэнтральнай навуковай бібліятэкі НАН Беларусі Станіслаў Юрэцкі.

Пашыранае пасяджэнне калегіі Міністэрства адукацыі "Аб прапановах універсітэтаў па рэалізацыі да 2030 года стратэгічна важных інавацыйных праектаў" прайшло на базе Беларускага нацыянальнага тэхнічнага ўніверсітэта. Яго ўдзельнікамі сталі рэктары і прарэктары па навуковай рабоце УВА, прадстаўнікі галіновых органаў дзяржкіравання, Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях, Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, Гомельаблвыканкама, структурных падраздзяленняў апарату Мінадукацыі.

Сёння навуку рухаюць маладыя. Яны не баяцца выходзіць за рамкі звыклых уяўленняў, рызыкаваць, праяўляць ініцыятыву і спрабаваць рэалізаваць нават самыя неверагодныя ідэі, бо іх шчырае жаданне — даследаваць, ствараць і адкрываць новае. Каб яно не знікла, навукоўцаў-пачаткоўцаў пастаянна падтрымліваюць на розных узроўнях. Пра тое, як гэта робіць Міністэрства адукацыі, а таксама пра супрацоўніцтва з НАН Беларусі, распавядае старшыня савета маладых вучоных ведамства Настасся Кісялевіч.

У Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі праходзіць кангрэс маладых вучоных Саюзнай дзяржавы.

Выстава навукова-тэхнічных дасягненняў "Беларусь інтэлектуальная" стала аднйо з самых наведвальных у краіне. На ёй дэманструюцца найноўшыя распрацоўкі і дасягненні НАН Беларусі, арганізацый розных ведамстваў.

Старшы выкладчык кафедры “Тэхналогія машынабудавання” БНТУ Ягор Піліпчук у ліку таленавітых маладых вучоных, якім прызначана стыпендыя Прэзідэнта Беларусі. Навукай Ягор Вячаслававіч пачаў цікавіцца амаль адразу, паступіўшы на машынабудаўнічы факультэт БНТУ ў 2010 го­дзе. Падчас навучання ён пазнаёміўся з вядучым навуковым супрацоўнікам лабараторыі прывадных сістэм і тэхналагічнага абсталявання Аб'яднанага інстытута машынабудавання НАН Беларусі Міхаілам Леванцэвічам.

Беларускі дзяржаўны эканамічны ўніверсітэт сёлета адзначыць 90-годдзе. Універсітэт праводзіць навуковые даследаванні, супрацоўнічае з Інстытутам эканомікі НАН Беларусі. Сярод выпускнікоў - шмат вядомых вучоных. Падрабязна - ў размове з рэктарам установы Аляксеем Ягоравым.

У Нацыянальным выставачным цэнтры "БелЭкспа" адкрылася выстава навукова-тэхнічных дасягненняў "Беларусь інтэлектуальная". Падрабязна пра яе распавёў першы намеснік старшыні Прэзідыума НАН Беларусі Сяргей Чыжык.

Навукоўцы з Інстытута гісторыі НАН Беларусі падцвердзілі, што дзень заснавання ўніверсітэта - 9 мая 1963 года. За амаль 6 дзесяцігоддзяў існавання БрДТУ прайшоў шлях ад інжынерна-будаўнічага і політэхнічнага інстытута да тэхнічнага ўніверсітэта. Тут падрыхтавалі не адну тысячу спецыялістаў у галіне будаўніцтва, архітэктуры, машынабудавання, электронікі, эканомікі і экалогіі.

Адкрытыя дыялогі і дыскусіі, форумы і марафоны, дзясяткі спікераў і тысячы слухачоў, актыўнае абмеркаванне самых надзённых пытанняў краіны — візітоўка Беларускага таварыства "Веды". У сярэдзіне снежня яно адсвяткуе 75-годдзе. Як заставацца сучасным у такім паважным узросце — распавядае старшыня аб’яднання Вадзім Гігін. таварыства арганізуе шмат ініцыятыў - напрыклад, у лістападзе мінулага года разам з Курчатаўскім цэнтрам, НАН Беларусі і камітэтам па адукацыі Мінгарвыканкама пачалі цікавы праект для падрастаючага пакалення "Фармат навукі: даступна".

Напярэдадні Міжнароднага дня студэнтаў прадстаўнікі УВА з розных рэгіёнаў краіны абмеркавалі маладзёжныя праекты і ініцыятывы ў сферы адукацыі. Адна з галоўных мэт развіцця маладзёжных праграм - падтрымка маладых вучоных і іх ініцыятыў. Старшыня Савета маладых вучоных НАН Беларусі, дырэктар Цэнтральнай навуковай бібліятэкі НАН Беларусі Станіслаў Юрэцкі адзначыў, што ў Беларусі работа с адоранай моладдзю пастаўлена на сістэмную аснову.

Тры насычаныя дні, сотні кіламетраў, шматлікія знаѐмствы і мноства ўражанняў — на мінулым тыдні Пастаянны камітэт Саюзнай дзяржавы запрасіў беларускіх журналістаў у чарговы прэстур. На гэты раз — па Маскве і Калужскай вобласці. Прэс-тур пачаўся экспертна-медыйным форумам "Прамысловае і тэхналагічнае супрацоўніцтва Беларусі і Расіі. Навука. Космас. Адукацыя". На палях форуму старшыня Прэзідыума НАН Беларусі Уладзімір Гусакоў расказаў, што вядзецца работа па стварэнні беларуска-расійскага спадарожніка дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі.

Адной са святочных лакацый сталічнага Дня горада стаў фестываль навукі ў Цэнтральным батанічным садзе НАН Беларусі. Ва ўрачыстым адкрыцці фестывалю ўзяў удзел старшыня Прэзідыума НАН Беларусі Уладзімір Гусакоў.

Так называлася пляцоўка Міністэрства адукацыі, размешчаная на Фестывалі навукі — 2022 ў Цэнтральным батанічным садзе НАН Беларусі, дзе былі прадстаўлены 15 УВА краіны. Якія навуковыя распрацоўкі яны дэманстравалі і чым здзіўлялі мінчан і гасцей сталіцы?

У Беларусі прайшоў першы форум выпускнікоў Нацыянальнага дзіцячага тэхнапарка "Навука. Моладзь. Будучыня". На форуме паведамілі, што падпісана пагадненне паміж саветам маладых вучоных НАН Беларусі і Нацыянальным дзіцячым тэхнапаркам.

Усё яшчэ думаеце, што навука — доля выбраных?.. А вось і не! Паспрабаваць свае сілы ў ёй можа любы, былі б жаданне і зацікаўленасць. Прычым часта адкрыцці робяць якраз-такі дылетанты, перакананы старшыня савета маладых вучоных пры Міністэрстве адукацыі Рэспублікі Беларусь Аляксей Ермакоў. Па яго словах, у вучонага Міністэрства адукацыі 70% працоўнага часу займае выкладчыцкая дзейнасць і толькі 30% — навуковая. Але пры гэтым у нашых вучоных ёсць распрацоўкі, якія па сваім узроўні не ўступаюць, напрыклад, праектам НАН Беларусі.

Як многа людзей размаўляе на беларускй мове ў штодзённым жыцці? Ці чытае сучасная моладзь кнігі на роднай мове? Гэтыя і многія іншыя пытанні абмеркавалі падчас круглага стала ў сталічным Доме прэсы. Удзел у ім узялі таксама дырэктар Інстытута літаратуразнаўства НАН Беларусі І. Саверчанка і намеснік дырэктара па навуковай рабоце Інстытута сацыялогіі НАН Беларусі Дзмітрый Бязнюк.

У Беларускім дзяржаўным універсітэце адбылася дыялогавая пляцоўка па абмеркаванні праекта змяненняў і дапаўненняў Канстытуцыі. У ёй прынялі ўдзел прадстаўнікі НАН Беларусі, студэнты, маладыя вучоныя і выкладчыкі ўніверсітэта.

Пра сябе, працу ў НАН Беларусі і свой шлях да пасады рэктара БНТУ, дасягненні і перспектывы вядучай вышэйшай тэхнічнай школы краіны, а таксама пра абноўленыя Кодэкс аб адукацыі і Канстытуцыю Беларусі расказаў доктар тэхнічных навук дацэнт Сяргей Харытончык.

Святлана Грыневіч — малады выкладчык БДУ, перспектыўны вучоны, улюбѐны ў сваю справу, і маладая мама, якая ўдала сумяшчае навуковую, педагагічную дзейнасць і сямейныя клопаты. Амаль 15 гадоў жыццѐ Святланы Уладзіміраўны звязана з навукай. Спачатку яна скончыла біялагічны факультэт БДУ, затым магістратуру Інстытута падрыхтоўкі навуковых кадраў НАН Беларусі і аспірантуру Інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі НАН Беларусі па спецыяльнасці "Біяфізіка".

Хто такі філосаф, што такое філасофія і чаму яна неабходна сучаснаму чалавеку — дакладна ведае кандыдат філасофскіх навук намеснік дэкана па вучэбнай рабоце факультэта філасофіі і сацыяльных навук БДУ Ілья Мікалаевіч Калядка. Яго акадэмічная кар’ера некаторы час была звязана з работай на пасадзе навуковага супрацоўніка Цэнтра філасофска-метадалагічных і міждысцыплінарных даследаванняў Інстытута філасофіі НАН Беларусі.

Днямі ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі ўзнагародзілі пераможцаў літаратурнага конкурсу "Беларускі салавей". Сябрам журы конкурсу быў вядучы навуковы супрацоўнік Інстытута літаратуразнаўства Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Анатоль Трафімчык.

Наша краіна мае ўнікальную штогадовую вераснѐвую традыцыю — святкаванне Дня беларускага пісьменства. У асноўны дзень свята, 5 верасня, адбудзецца цырымонія ўзнагароджання пераможцаў Нацыянальнай літаратурнай прэміі. Пра гэта расказаў дырэктар Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы НАН Беларусі Іван Саверчанка.

У Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі 3 чэрвеня ўзнагародзілі тры дзясяткі юных музыкантаў, спевакоў, танцораў, матэматыкаў, фізікаў, хімікаў, біѐлагаў, якія былі адзначаны на міжнародных творчых конкурсах і прадметных алімпіядах. Акрамя таго, былі ўзнагароджаны 10 педагогаў і выкладчыкаў. Асобна было адзначана ўзаемадзеянне вучоных Нацыянальнай акадэміі навук менавіта з моладдзю.

Як казкі звязаны з псіхалогіяй, архетыпамі і калектыўным несвядомым? Што яднае Гары Потэра і славянскую міфалогію, сучасныя меладрамы і казачныя сюжэты? Якія перспектывы развіцця айчыннай казкі?.. Адказы на гэтыя і многія іншыя пытанні прагучалі на II Міжнародным форуме даследчыкаў беларускай казкі, які адбыўся 27—28 мая ў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

У сталічнай мастацкай галерэі "Вільнюс" праходзіць выстава жывапісу Валянціны Ранцэвіч "Скользящее мгновенье". Мастачка скончыла аспірантуру Інстытута матэматыкі АН БССР.

Прадстаўнікі НАН Беларусі заявілі, што збіраюцца вярнуць на сваю базу энцыклапедычнае кнігавыданне і стварыць стварыць новую айчынную энцыклапедыю.

Звыш 360 юных талентаў — такая колькасць адораных навучэнцаў з усёй краіны сабралася на мінулым тыдні ў Магілёве. Нагодай стаў заключны этап рэспубліканскай алімпіяды. У горадзе на Дняпры ён праходзіў адразу па трох вучэбных прадметах: матэматыцы, фізіцы і астраноміі. У склад журы увайшоў і старшы навуковы супрацоўнік Інстытута матэматыкі НАН Беларусі М. В. Карпук

Рэспубліканскі праект "На хвалі часу, у плыні жыцця", прымеркаваны да 100-годдзя ўтварэння Усебеларускага літаратурнага аб’яднання паэтаў і пісьменнікаў "Маладняк", рэалізуецца з 2019 па 2023 год. Дарэчы, да праекта актыўна далучаюцца іншыя ўстановы, новыя аўтары і даследчыкі гісторыі літаратуры. Сярод іх — вядучы навуковы супрацоўнік Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі Анатоль Трафімчык і старшы навуковы супрацоўнік гэтага цэнтра Ігар Шаладонаў.

Засталіся лічаныя дні да пачатку новага навучальнага года. І пакуль бацькі заклапочаны зборам дзяцей у школу, настаўнікі, асабліва класныя кіраўнікі, — планам выхаваўчай дзейнасці. Сталічным педагогам варта звярнуць увагу на Музей гісторыі горада Мінска, тым больш напярэдадні Дня горада. У аснову фондаў музея пакладзена калекцыя археалагічных раскопак Мінска XI—XIX стст., перададзеная Інстытутам гісторыі НАН Беларусі. Пра 10-гадовыя дасягненні музея і яго адукацыйныя магчымасці сёння раскажа дырэктар установы Галіна Ладзісава.

Апошнія гады Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь пры падтрымцы гісторыкаў НАН Беларусі арганізоўвае "Археалагічнае лета з музеем", і 2020 год не стане выключэннем. Якую альтэрнатыву музей прапануе стандартным урокам па гісторыі і як дапамагае зацікавіць юных беларусаў гістарычна-культурнай спадчынай нашай краіны? Якім чынам музей працуе ў новых рэаліях, як адзначыў Міжнародны дзень музеяў і якія праекты рыхтуе для сваіх сяброў у будучыні, расказвае яго дырэктар Павел Сапоцька.

Як распазнаць атрутную расліну і аберагчы сябе ад яе ўздзеяння, што рабіць, калі ўсё ж такі атруціўся? Якія расліны, наадварот, лечаць і дапамагаюць нам быць здаровымі? Адказы — у новых кнігах "Опасные соседи. Дикорастущие ядовитые растения Беларуси" і "Зелёные лекари. Дикорастущие лекарственные растения Беларуси", якія днямі прэзентавалі ў прэс-цэнтры Дома прэсы. Падрабязна пра выдання распавядаюць навуковы супрацоўнік лабараторыі флоры і сістэматыкі раслін Інстытута эксперыментальнай батанікі імя В.Ф.Купрэвіча НАН Беларусі Уладзімір Лябедзька і вядучы навуковы супрацоўнік Інстытута эксперыментальнай батанікі імя В.Ф.Купрэвіча НАН Беларусі Сяргей Саўчук.