13 октября отмечается День Национальной академии наук Беларуси.
Постановлением Центрального исполнительного комитета и Совета народных комиссаров БССР от 13 октября 1928 года Институт белорусской культуры был реорганизован в Белорусскую академию наук.
В этот день в Президиуме НАН Беларуси состоялось торжественное собрание научной общественности, посвященное 95-летию НАН Беларуси. С приветственным словом выступил Председатель Президиума НАН Беларуси Владимир Гусаков.
К юбилейной дате библиотека организовала выставки.
На выставке «Научная письменность на территории Беларуси XVI–XIX вв.: из фондов Центральной научной библиотеки НАН Беларуси» были представлены прижизненные издания известных белорусских просветителей и учёных – Петра Мстиславца, Спиридона Соболя, Бенеша Будного, Симеона Полоцкого, Станислава Юндзилла, Игната Домейки, Константина Тышкевича и др.
В экспозиции выставки «95 гадоў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі» демонстрировались издания по истории Национальной академии наук Беларуси, а также издания Отделения гуманитарных наук и искусств, Отделения физики, математики, информатики, Отделения физико-технических наук, Отделения химии и наук о Земле, Отделения медицинских наук, Отделения биологических наук и Отделения аграрных наук за 2022–2023 гг. Также были отмечены издания, которые стали победителями в национальных и международных конкурсах: «Искусство книги», «Топ-10» результатов деятельности ученых Национальной академии наук Беларуси и др.
Асаблівым цяплом, шчырасцю, чысцінёй і ўтульнасцю напоўнена гэта светлае слова. Мама ... Быць мамай – гэта зусім асаблівы ўзровень успрымання жыцця, клопату і адказнасці. Клопат пра сям’ю, мацярынства і дзяцінства заўседы з’яўляецца адным з галоўных напрамкаў дзяржаўнай палітыкі Рэспублікі Беларусь.
12 кастрычніка ў Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Якуба Коласа НАН Беларусі адбылася святочная праграма “Мама, маці, матуля…”, прысвечаная самай дарагой і любімай жанчыне кожнага чалавека.
Разам з бібліятэкай арганізатарам мерапрыемства выступіла Першасная арганізацыя ГА «Беларускі саюз жанчын» НАН Беларусі» і Аб’яднаная галіновая прафсаюзная арганізацыя работнікаў НАН Беларусі.
У інфармацыйна-выставачным цэнтры ЦНБ НАН Беларусі сабраліся навукоўцы, літаратары, а таксама моладзь, каб разам адзначыць Дзень маці.
На пачатку мерапрыемства з прывітальным словам выступіў дырэктар ЦНБ НАН Беларусі Станіслаў Сцяпанавіч Юрэцкі, які павіншаваў усіх прысутных са святам і адзначыў важнасць падобных сустрэч.
Юлія Васільеўна Качурка, начальнік упраўлення навукова-арганізацыйнай і прававой работы НАН Беларусі, старшыня першаснай арганізацыі грамадскага аб’яднання «Беларускі саюз жанчын» НАН Беларусі ў сваёй прамове акрэсліла важнасць сямейных каштоўнасцяў і ролі маці ў жыцці кожнага чалавека.
Старшыня Аб’яднанай галіновай прафсаюзнай арганізацыі работнікаў НАН Беларусі Іван Андрэевіч Бараноўскі звярнуўся да ўсіх жанчын-матуль, сардэчна павіншаваў іх са святам.
З нагоды Дня маці супрацоўнікамі бібліятэкі была падрыхтавана выстава “Пакланюся матулі роднай”, на якой госці мерапрыемства пабачылі выданні, прысвечаныя ўспамінам беларускіх паэтаў пра самых дарагіх жанчын у жыцці, пра маці.
Становішча жанчыны-маці – люстэрка грамадства. Да паэтызацыі вобраза матулі звярталіся і працягваюць звяртацца многія творцы: Якуб Колас, Янка Купала, Максім Багдановіч, Францішак Багушэвіч, Максім Гарэцкі, Іван Мележ, Аркадзь Куляшоў, Уладзімір Караткевіч, Пятрусь Броўка, Пятро Глебка і інш.
Таксама падчас мерапрыемства была паказана літаратурная прэзентацыя, змяшчаючая ўспаміны паэтаў пра самае роднае – пра Маму.
Пісьменнікі і ў ХХІ ст. звяртаюцца да гэтага вечнага, як само жыццё, вобраза, бо ён невычарпальны, як і мацярынская любоў, вера і надзея. Госці мерапрыемства паслухалі вершы з кнігі “Мама, маці, матуля” – “Калыханка маме” Ніны Мацяш, “Маці” Максіма Лужаніна, “Цэлую вечнасць у мамы не быў” Віктара Шніпа. У гэтым неверагодна прыгожым аднайменным выданні змешчаны больш за 200 вершаў пра маці, напісаных беларускімі класікамі і сучаснымі паэтамі.
“Гронка святла” – так называлась частка выставы, прысвечаная творчай спадчыне ўрачыстага госця мерапрыемства, Віктара Анатальевіча Шніпа.
Віктар Шніп – беларускі паэт, празаік, перакладчык, намеснік дырэктара выдавецтва «Мастацкая літаратура», галоўны рэдактар часопіса «Полымя» сардэчна павіншаваў усіх матуль з іх святам, распавёў шмат гісторый са свайго жыцця, звязаных з маці, якія знайшлі адлюстраванне ў ягонай творчасці.
Падчас святочнай праграмы прайшла выстава-дэгустацыя кулінарных страў “Цяпло тваіх чароўных рук”, на якой госці мерапрыемства мелі магчымасць ацаніць узровень майстэрства ўдзельніц і пачаставацца смачнымі кулінарнымі вырабамі.
Шмат было выказана пяшчотных слоў і падзяк у адрас матуль. Усе яны невычарпальныя, бо пра кожную маці можна казаць бясконца. Калектыў супрацоўнікаў Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі сардэчна віншуе ўсіх матуль са святам! Няхай кожны дзень прыносіць радасць, надзею, шчасце, цеплыню, супакой і любоў. Жадаем, каб усіх нас ахоўвала і яднала святая мацярынская любоў!
11 октября, в рамках деятельности филиала кафедры информационных ресурсов и коммуникаций факультета информационно-документных коммуникаций Белорусского государственного университета культуры и искусств на базе ЦНБ НАН Беларуси, студенты 2 курса университета посетили организованную в читальном зале редких книг и рукописей выставку «Самародак зямлі беларускай: да 135-годдзя з дня нараджэння Язэпа Драздовіча».
Об экспозиции и наиболее интересных представленных на ней экспонатах рассказала научный сотрудник Центра исследований старопечатных изданий и рукописей Татьяна Ивановна Жук. Выставка и интересный рассказ Т.И. Жук о Язепе Дроздовиче, биографических документах, фактах из его жизни и увлечениях подчеркнули многогранность и самобытность личности белорусского живописца, графика, скульптора, писателя, фольклориста, этнографа и археолога.
Экспозиция вызвала живой интерес у студентов и преподавателей, принявших участие в экскурсии.
У чытальнай зале рэдкіх кніг і рукапісаў арганізавана выстава «Самародак зямлі беларускай», прысвечаная 135-годдзю з дня нараджэння выдатнага беларускага жывапісца і графіка, скульптара, этнографа, фалькларыста, археолага, пісьменніка Язэпа Драздовіча (1888–1954).
На выставе шырока прадстаўлены матэрыялы з рукапіснага архіва мастака, які захоўваецца ў ЦНБ НАН Беларусі. Экспазіцыю адкрывае раздзел, дзе змешчаны дакументы да біяграфіі Язэпа Драздовіча: пастанова Мінскага дваранскага дэпутацкага сходу аб прызнанні дваранскай годнасці роду Драздовічаў, пасведчанне аб нараджэнні, аўтабіяграфіі, генеалагічная табліца роду Драздовічаў, складзеная мастаком, іншыя дакументы асабістага характару. Дэманструюцца фотаздымкі Я. Драздовіча розных гадоў, яго родных, з удзельнікамі мастацкай студыі, арганізаванай мастаком пры Віленскай беларускай гімназіі і іншыя.
Вандруючы па розных кутках беларускай зямлі, Драздовіч маляваў краявіды роднага краю, старажытныя замчышчы, гарадзішчы, цэрквы, каплічкі, рабіў замалёўкі сельскагаспадарчых прылад і прадметаў хатняга ўжытку, якія адлюстроўвалі побыт беларускай вёскі. Гэтыя, розныя паводле жанру, мастацкія творы шырока прадстаўлены на выставе. Сярод іх – цыкл малюнкаў, прысвечаных Ф. Скарыну, малюнкі “Чараўніца”, “Ліст з фронту”, “Успаміны на руінах”, “Пралля” і шмат іншых.
Талент Я.Драздовіча быў шматгранным. Займаўся ён і літаратурнай працай, пісаў вершы, паэмы, апавяданні, артыкулы. На выставе можна пазнаёміцца з аўтографамі яго літаратурных твораў: рамана “Гарадольская пушча”, паэмай “Трызна мінуўшчыны”, 2‑й часткай аповесці “Вар’ят без вар’яцтва”. Экспануецца таксама арыгінал знакамітых дзённікаў мастака за 1933–1937 гг.
Сярод экспанатаў выставы – сшыткі з запісамі народных песень, прыказак, прымавак Піншчыны і Дзісеншчыны, якія Я.Драздовіч збіраў на працягу амаль што ўсяго жыцця, шматлікія лексічныя матэрыялы да слоўніка “Беларуска-расейскай тэрміналогіі па анатоміі і фізіялогіі цела чалавека”.
Я. Драздовіч лічыцца пачынальнікам касмічнай тэмы ў беларускім выяўленчым мастацтве. Пэўную цікавасць выклікаюць жывапісныя кампазіцыі мастака “Прырода Месяца”, “На Сатурне”, “Жыццё на планеце Венера”, чарцяжы рухаў нябесных целаў, даследаванні па астраноміі, артыкулы пра існаванне жыцця на іншых планетах сонечнай сістэмы. Экспануюцца рукапісы прац “Тэорыя рухаў”, “Аб паходжанні падвойных зорак”, ”Жыццё на Марсе”, “Паходжанне самакрутных планет”. Звяртае на сябе ўвагу запісная кніжка пад назвай “Дзе мы і хто мы. Бяседы аб утварэнні свету. Небазнаўства” (1937), у якой Драздовіч занатаваў свае разважанні аб жыцці на Месяцы і Марсе, пра зносіны з марсіянамі, пра планету Сатурн і яе спадарожнікі, пра касмічныя палёты на Месяц, а таксама навукова-папулярная брашура Я. Драздовіча “Нябесныя бегі”, якую ён выдаў у 1931 г. на ўласныя сродкі. Усе гэтыя ўнікальныя дакументы складаюць адзін з цікавейшых раздзелаў экспазіцыі.
Эпісталярная спадчына прадстаўлена перапіскай з Б.Эпімах-Шыпілам, лістамі Я.Драздовіча да маці і братоў, у Акадэмію навук БССР. Сярод карэспандэнтаў мастака – Я. Купала, М. Танк, А. Грыневіч, У. Паўлюкоўскі, П. Сергіевіч і іншыя.
Завяршае экспазіцыю раздзел “Слова пра Я. Драздовіча”, які змяшчае матэрыялы, прысвечаныя жыццю і творчай дзейнасці мастака.
6 кастрычніка 2023 года ў Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Якуба Коласа НАН Беларусі адбыўся навуковы круглы стол, прысвечаны 235-годдзю з дня нарадження этнографа, фалькларыста і лексікографа – Івана Іванавіча Насовіча.
Арганізатарамі круглага стала выступілі Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа, Беларускі дзяржаўны архіў кінафотафонадакументаў, Цэнтральная навуковая бібліятэка імя Якуба Коласа НАН Беларусі.
З прывітальным словам да аудыторыі звярнуўся дырэктар Інстытута мовазнўства імя Якуба Коласа Ігар Лявонавіч Капылоў. Ён падкрэсліў выключную ролю Івана Насовіча ў стварэнні першага лінгвістычнага збору беларускай гаворкі – Слоўніка беларускай мовы.
Вынікамі сваёй даследчай працы падзялілася загадчык кафедры рускай мовы як замежнай Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта Ірына Іванаўна Караткевіч, выступіўшы з дакладам «Гісторыка-лінгвістычны каментар да “Слоўніка беларускай мовы” Івана Насовіча».
Вядучы рэдактар студыі «Летапіс» Нацыянальнай кінастудыі «Беларусьфільм», аўтар сцэнарыя дакументальнага фільма «Іван Насовіч», а таксама рэдактар фільма «Ад прадзедаў спакон вякоў…» Уладзімір Вікенцьевіч Мароз распавёў пра гісторыю стварэння кінастужак.
Удзельнікам круглага стала было прапанавана паглядзець фільм «Іван Насовіч». Фільмы для паказу былі прадастаўлены фондам Беларускага дзяржаўнага архіва кінафотафонадакументаў. Адбор фрагментаў кінадакументаў быў зроблены загадчыкам аддзела дзяржаўнага ўліку і навукова-даведачнага апарату БДАКФФД Марыяй Дзмітрыеўнай Раманавай.
Малодшы навуковы супрацоўнік сектара камп’ютарнай лінгвістыкі Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа Вячаслаў Уладзіміравіч Мартысюк у сваім дакладзе «Рукапісная спадчына Івана Насовіча» распавёў пра электронны рэсурс – перавыданне класічнай працы Івана Насовіча «Словарь белорусского наречия» (СПб., 1870).
Электроннае выданне падрыхтавана Інстытутам мовазнаўства імя Якуба Коласа. Яно ўтрымлівае арыгінальны і асучаснены рэестр, арыгінальны тэкст і дадаткі, дапоўнена матэрыяламі крытычнага, біяграфічнага і бібліяграфічнага характару. Дарэчы, карыстацца Слоўнікам магчыма без абмежаванняў. Ён знаходзіцца ў свабодным доступе ў Інтэрнэце.
Старшы навуковы супрацоўнік Рэспубліканскай лабараторыі культурнай спадчыны Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літартуры НАН Канстанцін Ігаравіч Рэмішэўскі выступіў з дакладам «Беларуская кінадакументалістыка 1990‑х …», у якім падняў пытанне прыярытэту культуралагічнай тэматыкі і праблемы гледача таго часу.
Да мерапрыемства супрацоўнікі бібліятэкі падрыхтавалі выставу «Спадчына Івана Насовіча», цэнтральнае месца на якой займае «Слоўнік беларускай мовы», сучаснае перавыданне.
З 1844 года І. Насовіч пачаў яго ўкладанне, але шматлікія даследчыцкія працы сведчаць, што ён не страціў свайго значэння і для нашага часу. На выставе дэманстравалася вялікая падборка артыкулаў беларускіх вучоных за перыяд з 1945 да 2022 гг., у якіх разглядаецца ўклад Насовіча ў развіццё беларускай лінгвістыкі, лексічны, фразеалагічны і фальклорны склад слоўніка, найбольш цікавыя асобныя каштоўныя лексічныя адзінкі з галіны народных рамёстваў, промыслаў, фальклору, міфалогіі і г.д.
Іван Насовіч быў не толькі знакамітым збіральнікам народнай лексікі, але і збіральнікам беларускага фальклору. Цікавым дадаткам да біяграфічных звестак пра вучонага сталі фрагменты ўспамінаў І. Насовіча аб сваім жыцці, надрукаваныя ў часопісе Нёман за 1997 год.
3 октября 2023 года библиотека демонстрировала выставку в Президиуме НАН Беларуси в рамках открытия форума «Россия и Беларусь: общая история, общая судьба».
Организаторами мероприятия выступили ФГБОУ «Центр международного сотрудничества Министерства просвещения Российской Федерации», Фонд «Историческая память», Институт истории Национальной академии наук Беларуси при поддержке Постоянного комитета Союзного государства. Форум посвящен вопросам сохранения исторической памяти Беларуси и России, противодействия фальсификации совместной истории двух стран, пересмотру итогов Второй Мировой войны, включая реабилитацию нацистских преступников и их пособников, посредством укрепления гуманитарных связей и развития сотрудничества.
Выставка «Проблемы и перспективы сохранения исторической правды и памяти. Государственная политика в сфере истории» демонстрировалась на открытии форума и в рамках работы пленарного заседания, где обсуждались вопросы ключевых направлений российско-белорусского сотрудничества в области сохранения исторической памяти и противодействия фальсификации истории, формирования духовно-нравственных ценностей в процессе воспитания нового поколения, актуальных вопросов исторического образования, историко-правовых оценок и подходов в изучении и освещении нацистского геноцида на территории Беларуси и России.
В экспозиции выставки были представлены издания Института истории НАН Беларуси, в которых отражены документы, материалы, исследования, раскрывающие события Великой Отечественной войны и геноцида белорусского народа немецко-фашистскими захватчиками в ее период, вклад белорусского народа в Победу в Великой Отечественной войне, а также издания, посвященные сохранению исторической памяти как фактора консолидации белорусского общества.
На площадке ЦНБ НАН Беларуси была организована работа секции 2 «Формирование духовно-нравственных ценностей в процессе воспитания нового поколения: актуальные вопросы исторического образования». В качестве информационной поддержки была подготовлена одноименная выставка, на которой были представлены издания по следующим темам: современные педагогические исследования, технологии идеологической работы в молодежной среде, актуальные проблемы гуманитарного образования, развития системы образования в условиях информационного общества, духовно-нравственные основы гражданского и патриотического воспитания подрастающего поколения.
28 верасня 2023 года ў Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Якуба Коласа НАН Беларусі адбыўся навуковы круглы стол, прысвечаны 500-годдзю з дня выдання “Песні пра зубра” – паэмы беларускага паэта-лацініста эпохі Адраджэння Міколы Гусоўскага.
У мерапрыемстве прынялі ўдзел прадстаўнікі Цэнтра даследаванняў беларускай мовы, культуры і літаратуры НАН Беларусі, музея “Замкавы комплекс “Мір”, Гродзенскага дзяржаўнага універсітэта імя Янкі Купалы, Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі. Мадэрацыю мерапрыемства ажыццяўляў вядомы літаратуразнавец Мікалай Валянцінавіч Трус, супрацоўнік Цэнтральнай навуковай бібліятэкі.
Ва ўступным слове вядоўца выказаўся аб важным месцы беларускай лацінамоўнай паэзіі ў айчынным мовазнаўстве і прадаставіў слова доктару філалагічных навук Івану Васільевічу Саверчанка, дырэктару Інстытута літаратуразнаўства Цэнтра даследаванняў беларускай мовы, культуры і літаратуры НАН Беларусі.
У сваім выступленні Іван Васільевіч распавёў пра гістарычны шлях лацінскай мовы ў Беларусі, які пачаўся з прыняцця каталіцтва вялікім князем літоўскім Міндоўгам у 1253 г.
Выступоўца адзначыў, што Мікола Гусоўскі па праву можа лічыцца не толькі пачынальнікам, але і сімвалам лацінамоўнай паэзіі эпохі Рэнесансу. Эпічны ўзнёслы твор з арыгінальнай назвай «Carmen de statura feritate ac venatione bisontis» («Песня пра выгляд, лютасць зубра і паляванне на яго») падкрэслівае грамадзянскую пазіцыю і лірычнасць паэта, які таксама першым з беларускіх аўтараў стварае вобразы гістарычных дзеячаў мінулага.
Даклад Наталлі Аляксандраўны Кавалевіч, навуковага супрацоўніка музея “Замкавы комплекс “Мір”, быў прысвечаны графічнаму адасабленню апісаных у творы сцэн палявання на радзівілаўскай шпалеры XVI ст., якая захоўваецца і экспануецца ў замкавым комплексе Мір. Аўтар распавяла аб блытаніне, якая існавала ў XVI ст. паміж зубрам і знікаючым тады турам, назвала віды паляўнічых сабак, што выкарыстоўваліся ў паляванні (ганчакі-лаймеры, ваўкадавы-бульмбейстары і інш.).
Паведамленне кандыдата гістарычных навук Аляксандра Сяргеевіча Горнага, дацэнта Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы, было прысвечана феномену калектыўнай памяці аб Міколе Гусоўскім ў беларускай культурнай прасторы 1980–2010‑х гг. Разглядаліся прычыны ўсплёску ўвагі да паэта-лацініста ў 1980 г. Адзначаліся найбольш вядомыя мастацкія рашэнні ў візуалізацыі вобраза творцы, да ліку якіх адносяцца працы Уладзіміра Васюка, Яўгена Ціхановіча, Уладзіміра Басалыгі, Міколы Купавы. Аўтар таксама звярнуў увагу на памятныя медалі, мультыплікацыю, спектаклі, помнік у скверы БДУ, вуліцу імя Гусоўскага ў Мінску. Выступоўца выказаўся аб неабходнасці новых захадаў па ўвекавечанні постаці творцы ў беларускай культуры.
У выступленні Вольгі Аляксандраўны Губанавай, навуковага супрацоўніка аддзела кнігазнаўства Цэнтра даследаванняў старадрукаваных выданняў і рукапісаў Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі, адзначаліся прыклады польскамоўнай, рускамоўнай, беларускамоўнай літаратуры ХІХ–ХХІ ст. з фондаў бібліятэкі, дзе надавалася ўвага спадчыне Міколы Гусоўскага. У прыватнасці, увага звернута на першы пераклад паэмы Гусоўскага на польскую мову (у выкананні Яна Каспровіча), які быў выдадзены ў 1905 годзе і перавыдадзены ў 1994, а таксама польскі пераклад на ангельскую мову 2005 года. Як ілюстрацыя традыцыйнага палявання адзначана падарункавая кніга “Охота в Беловежской пуще” з серыяй акварэляў мастака Міхаіла Зічы (выдадзена ў 1862 годзе па выніках неафіцыйнай сустрэчы еўрапейскіх манархаў ў кастрычніку 1860 года). Таксама ў паведамленні згаданыя ўсе тры пераклады паэмы Гусоўскага на беларускую мову – Язэпа Семяжона (1969), Уладзіміра Шатона (1994), Наталлі Арсеньевай (1997).
(Аўтар агульнага фота – Марына Варабей, навуковы супрацоўнік Інстытута літаратуразнаўства)
Сегодня в Президиуме Национальной академии наук Беларуси состоялась церемония награждения победителей выставки-конкурса «100 инноваций молодых ученых», прошедшей 2 сентября 2023 г. в Центральном ботаническом саду в рамках мероприятия «Фестиваль науки – 2023».
Выставка-конкурс проводилась в целях аккумулирования и популяризации научных достижений молодых ученых по реализации наиболее важных и значимых направлений научной, научно-технической и инновационной деятельности.
На мероприятии было представлено 100 проектов, представляющих интерес для внедрения в реальных сектор экономики. Экспертным советом выставки-конкурса были определены 20 лучших проектов в следующих номинациях:
Агропромышленные и производственные технологии
Биологические, медицинские, фармацевтические и химические технологии и производства
Машиностроение, машиностроительные технологии, приборостроение и инновационные материалы
Обеспечение безопасности человека, общества и государства
Цифровые информационно-коммуникационные и междисциплинарные технологии, основанные на них производства
Энергетика, строительство, экология и рациональное природопользование
В номинации «Обеспечение безопасности человека, общества и государства» I степень присуждена старшему научному сотруднику Центра исследований старопечатных изданий и рукописей Центральной научной библиотеки им. Якуба Коласа НАН Беларуси Филиппу Дмитриевичу Подберёзкину за проект «Установление ранее неизвестных фактов биографии и творческого наследия выдающегося белорусского интеллектуала Казимира Семеновича».
Поздравляем Филиппа Дмитриевича с победой в конкурсе и желаем ему дальнейшей плодотворной научной деятельности!
18 сентября 2023 г. состоялось экскурсионное посещение молодыми учеными и специалистами Центральной научной библиотеки НАН Беларуси Национального мемориального комплекса «Храм-памятник в честь Всех святых и в память о жертвах, спасению Отечества нашего послуживших».
В ходе экскурсии специалисты библиотеки посетили Крипту, которая выполняет богослужебную, церковную, а также светскую функции.
В помещении-усыпальнице расположены ниши, где захоронены останки воинов трех отечественных войн: Отечественной войны 1812 г., Первой мировой войны 1914–1917 гг., Великой Отечественной войны 1941–1945 гг.
Непроходящей болью для всех являются факты гибели и уничтожения белорусского народа. В мемориальных нишах в хрустальных сосудах хранится земля с мест исторических сражений и захоронений, с мест гибели белорусов – отечеству нашему послуживших со всего мира, прах замученных и убитых в концентрационных лагерях.
Уникальным является «Музей Памяти», в котором нашли отражение разные периоды белорусской истории, героические подвиги ее народа, в том числе интерактивные экспозиции.
Особое вдохновение и эмоции у участников экскурсии вызвало посещение Храма-памятника в честь Всех святых и в память о жертвах, спасению Отечества нашего послуживших и его приделов – светлого духовного памятника.
Уникальные иконы, мозаики, узоры на стенах храма ассоциируются с неповторимостью человеческих судеб, порой ее трагичностью, но верой в светлое будущее.
Центральная научная библиотека НАН Беларуси выражает искреннюю благодарность коллективу Национального мемориального комплекса «Храм-памятник в честь Всех святых и в память о жертвах, спасению Отечества нашего послуживших», экскурсоводу Наталье Станиславовне Сенкевич и Протоиерею Александру Шимбалёву за теплый прием и содержательные рассказы о Крипте, материалах, представленных в музее, о Храме-памятнике в честь Всех святых и в память о жертвах, спасению Отечества нашего послуживших.
У чытальнай зале рэдкіх кніг і рукапісаў дэманструецца выстава “Ты з Заходняй, я з Усходняй нашай Беларусі…”, прымеркаваная да Дня народнага адзінства, які адзначаецца 17 верасня.
Па выніку Рыжскай мірнай дамовы 1921 года заходняя частка беларускіх этнічных земляў была далучаная да Польскай рэспублікі, на ўсходняй жа частцы працягвала функцыянаваць усталяваная ў канцы 1918 года беларуская савецкая рэспубліка. Беларусы з абодвух бакоў мяжы востра перажывалі штучны падзел: былі разбураныя не толькі асабістыя ‒ сямейныя і сяброўскія ‒ сувязі паміж людзьмі, але і грамадска-культурныя і эканамічныя стасункі паміж дзвюма паловамі Беларусі. Аднак самаідэнтыфікацыя беларусаў як адзінай нацыі вытрымала і працягвала актыўна развівацца не толькі ў БССР, але і ў Заходняй Беларусі.
На выставе можна пабачыць кнігі, газеты і часопісы, выдадзеныя ў БССР і ў Заходняй Беларусі ў 1920‑я‒1930‑я гады, якія дакладна дэманструюць адчуванне беларусамі свайго нацыянальна-культурнага адзінства. Так на старонках заходнебеларускай прэсы няспынна адсочваліся падзеі ў БССР, з асаблівым захапленнем ўспрымаліся дасягненні ў культурным будаўніцтве. Вельмі шырокі водгук мела пашырэнне тэрыторыі БССР у 1924 годзе. Таксама можна пабачыць, што хронікі беларускага жыцця часта друкаваліся пад агульным загалоўкам: напрыклад, рубрыка “З усея Беларусі” у газеце “Вольны Сцяг” падзялялася на раздзелы “Заходняя Беларусь” і “Усходняя Беларусь”; ці рубрыка “З Беларускага жыцця” у газеце “Родны Край” складалася з падрубрык “У Вільні і на правінцыі” і “БССР”. Гэтым падкрэслівалася, што ўсе пададзеныя навіны павінны лічыцца складнікамі аднаго цэлага, праявамі жыцця адзінага народа.
Беларуская савецкая перыёдыка таксама не губляла цікавасці да Заходняй Беларусі, публікаваліся шматлікія матэрыялы аб нацыянальна-вызвленчым русе беларусаў у Польшчы, артыкулы аб культурных падзеях, у 1920‑х гадах ішоў абмен навуковым вопытам.
Асобна трэба вылучыць важнасць беларускай літаратуры ў паглыбленні нацыянальнай еднасці беларусаў. Нараджэнне і ўпарадкаванне корпусу класічнай літаратуры з’яўлялася важнай часткай працэсу ўтварэння беларускай нацыянальнай ідэнтычнасці. Нягледзячы на складанасці і абмежаваныя магчымасці ў Заходняй Беларусі друкаваліся як кнігі твораў Максіма Багдановіча, Янкі Купалы, Якуба Коласа, так і новыя творы маладых паэтаў і празаікаў савецкай Беларусі, адначасова развівалася літаратурная крытыка. На выставе заходнебеларускія выданні прадстаўленыя побач з савецкімі, каб навочна паказаць востра актуальную на той момант агульнасць беларускай мастацкай літаратуры.
На выставе дэманструюцца 33 кніжныя і перыядычныя выданні.
