26 кастрычніка 2017 г. у Прэзідыуме НАН Беларусі адбылася прэзентацыя «Гістарычнага слоўніка беларускай мовы» ў 37-мі выпусках (1982–2017). Праца над слоўнікам вялася ў Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі прыкладна з 60-х гадоў ХХ стагоддзя некалькімі пакаленнямі таленавітых беларускіх лінгвістаў пад кіраўніцтвам членаў-карэспандэнтаў НАН Беларусі А.І. Жураўскага і А.М. Булыкі.

«Гістарычны слоўнік беларускай мовы» з упэўненасцю можна назваць цяпер сапраўдным праектам стагоддзя. Звыш 75 000 слоў, зафіксаваных у дагаворах, статутах, летапісах, хроніках, хранографах, воінскіх і рыцарскіх раманах і аповесцях, мемуарных, публіцыстычных, навуковых і рэлігійных творах, атрымалі дэталёвую лексікаграфічную апрацоўку. Яны з максімальнай паўнатой адлюстроўваюць багацце беларускай мовы XIV–XVIII стст.

 

 

Падчас мерапрыемства Цэнтральная навуковая бібліятэка імя Якуба Коласа дэманстравала выставу «Да пытання гістарычнай лексікаграфіі: па матэрыялах з фонду ЦНБ НАН Беларусі», на якой ганаровае месца занялі ўсе 37 выпускаў «Гістарычнага слоўніка беларускай мовы».

Таксама на выставе была магчымасць азнаёміцца з крыніцамі, якія былі пакладзены ў аснову складання слоўніка, з прыжыццёвымі выданнямі знакамітых даследчыкаў-моваведаў мінулага.

На экспазіцыі былі прадстаўлены і асобныя тамы такіх значных публікацый беларускіх гістарычных дакументаў як «Акты, относящиеся к истории западной России» (СПб, 1846-1853), «Акты, издаваемые Виленскою археографическою комиссиею для разбора древних актов» (Вильна, 1865-1915), «Статут Великого Княжества Литовского» (СПб, 1811), працы Я.Ф. Карскага «Белорусы» (Варшава, 1911), «Материалы для изучения северно-малорусских говоров…» (СПб, 1898) і інш. Дэманстраваліся сучасныя перавыданні гістарычных помнікаў: «Баркалабаўскі летапіс» (Мінск, 2013), «Слуцкае Евангелле» (Мінск, 2008), «Статут Вялікага княства Літоўскага, 1588» (Мінск, 2005), «Метрыка Вялікага княства Літоўскага" (Мінск, 2001) і інш.

 

 

Адзін з раздзелаў знаёміў з манаграфіямі такіх даследчыкаў як А.І. Жураўскі, А.М. Булыка, І.І. Крамко, У.М. Свяжынскі, А.Я. Баханькоў, М.Г. Булахаў і інш. Экспанатамі выставы сталі і добра вядомыя энцыклапедычныя даведнікі і слоўнікі : «Францыск Скарына і яго час» (1990), «Слоўнік мовы Скарыны» (склад. У.В. Анічэнка), «Падручны гістарычны слоўнік субстантыўнай лексікі» (у 2 т.), «Рэлігійны слоўнік старабеларускай мовы» (2003), «Кароткі гістарычны слоўнік беларускай мовы» (2015).

На выставе былі прадстаўлены і аўтарэфераты дысертацый даследчыкаў, якія звярталіся да пытанняў сацыяльна-эканамічнай, сельскагаспадарчай, юрыдычнай, гандлёвай, будаўнічай, музычнай, рэлігійнай і іншай лексікі ў беларускай мове.

 

26 кастрычніка ў Прэзідыуме НАН Беларусі пачаў працу Міжнародны навуковы кангрэс «Наука – экономике знаний». Удзельнікі эканамічнага кангрэса таксама звярнулі ўвагу на кніжную выставу і з вялікай зацікаўленасцю знаёміліся з яе экспанатамі.

На фотаздымках: член калегіі па прамысловасці і аграпрамысловаму комплексу Еўразійскай эканамічнай камісіі С.С. Сідорскі, Старшыня Прэзідыума НАН Беларусі У.Р. Гусакоў, акадэмік-сакратар Аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў НАН Беларусі А.А. Каваленя.