НАН Беларуси в СМИ

Больш за 500 пацыентаў прайшлі клетачную тэрапію ў нашай краіне за апошнія гады. У паловы з пралечаных пацыентаў назіраецца выражаны клінічны эфект, гэта тыя людзі, якім іншыя метады лячэння не дапамаглі. Выкарыстанне клетачных тэхналогій у медыцыне распачалося ў 70-я гады ХХ стагоддзя з перасадкі касцявога мозгу, распавядае дырэктар Інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі НАН Беларусі Андрэй Ганчароў.

Знаходжанне беларускіх палярнікаў у Антарктыдзе — гэта не вандроўка натуралістаў і не туры для экстрэмалаў, а сур'ёзная і карпатлівая штодзённая навуковая праца, канстатаваў падчас урачыстага прыёму ў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Аляксей Гайдашоў, нязменны кіраўнік усіх беларускіх антарктычных экспедыцый, пачынаючы з 2007 года. Урачыста сустракаць у Акадэміі навук членаў беларускіх антарктычных экспедыцый стала ўжо добрай традыцыяй.

З 22 па 29 мая навуковыя арганізацыі Аддзялення біялагічных навук НАН Беларусі ўпершыню арганізуюць Тыдзень роднай прыроды. Мерапрыемства прысвечана Году малой радзімы. НПЦ НАН Беларусі па біярэсурсах, Інстытут эксперыментальнай батанікі, Цэнтральны батанічны сад і Інстытут лесу падрыхтавалі цэлы шэрах цікавых мерапрыемстваў.

“Элементы жыцця” прапануе адкрыць Цэнтральная навуковая бібліятэка НАН Беларусі ў рамках гарадской акцыі “Бібліяноч 2019”, якая адбудзецца 19 красавіка з 19 да 23 гадзін.

12 красавіка кіраўніком дзяржавы быў падпісаны ўказ аб стварэнні ў краіне Нацыянальнага дзіцячага тэхнапарка. Плануецца, што ѐн пачне працаваць у сталіцы да 1 студзеня 2021 года. Да працы з таленавітымі вучнямі будуць прыцягвацца лепшыя педагогі, якія працуюць ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі, дадатковай адукацыі, настаўнікі-метадысты, універсітэцкія выкладчыкі, вучоныя Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

З 18 да 24 лютага Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі праводзіць Тыдзень роднай мовы, на які запланавана шмат мерапрыемстваў.

Шоў «Фестываль гіганцкіх кітайскіх ліхтароў» было створана кітайскай кампаніяй Haitian Culture на аснове старажытных традыцый і сучасных тэхналогій. Часцінка сапраўднай кітайскай традыцыі прыедзе і ў Мінск. У Цэнтральным Батанічным садзе НАН Беларусі будзе выстаўлена больш за 25 маштабных светлавых кампазіцый, якія ўключаюць больш як 500 аб'ектаў.

2018 год стаў паспяховым і для Акадэміі навук, і ўвогуле для беларускай навукі. У гэтым упэўнены старшыня Прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі акадэмік Уладзімір Гусакоў. Якія напрамкі дял беларускіх вучоных прыярытэтныя?

У НАН Беларусі абраны новы склад Савета маладых навукоўцаў. У выніку адкрытага галасавання старшынёй савета зноў абраны Андрэй Іванец - намеснік дырэктара па навуковай рабоце Інстытута агульнай і неарганічнай хіміі.

Цэнтральны батанічны сад Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі запрашае 23-26 студзеня наведаць пяты фестываль-конкурс лядовых і снежных скульптур "Свет крышталяў у батанічным садзе”.

Прэзідыум НАН Беларусі зацвердзіў вынікі конкурсу “Вучоны года Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі—2018”, праведзенага Камісіяй экспертаў, і прыняў рашэнне прысвоіць гэта званне кіраўніку дзяржаўнага навукова-вытворчага аб'яднання “Оптыка, оптаэлектроніка і лазерная тэхніка" і Інстытута фізікі імя Б. І. Сцяпанава НАН Беларусі акадэміку, доктару фізіка-матэматычных навук Мікалаю Казаку.

У Мінску адкрыўся рэабілітацыйны цэнтр для кажаноў. Яго стварэнне ініцыявалі Мінскае гарадское аддзядленне ГА "Ахова птушак Бацькаўшчыны" і НПЦ НАН Беларусі па біярэсурсах. Падрабязна распавядае супрацоўнік НПЦ Аляксей Шпак.

Напярэдадні святкавання 90-годдзя Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі старшыня Прэзідыума акадэмік Уладзімір Гусакоў сустрэўся з журналістамі, каб падзяліцца інфармацыяй аб найбольш важных і знакавых дасягненнях беларускіх вучоных. У 2017 годзе арганізацыі НАН завяршылі ўкараненне 264 сваіх распрацовак. На пытанні журналістаў таксама адказаў старшыня Савета маладых навукоўцаў НАН Беларусі Андрэй Іванец.

ДНК чалавека можа расказаць пра многае, нават пра яго псіхаэмацыянальныя асаблівасці. Заўважана, напрыклад, што аптымісты жывуць даўжэй. Можа быць, у хуткім часе гэта змогуць даказаць і на навуковай аснове? У Інстытуце генетыкі і цыталогіі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі ўжо распрацавана праграма вызначэння псіхаэмацыянальнага статусу чалавека. Падрабязна распавядаюць загадчыца лабараторыі генетыкі чалавека Інстытута генетыкі і цыталогіі Ірма Массэ і вядучы навуковы супрацоўнік лабараторыі экалагічнай генетыкі і біятэхналогіі Інстытута генетыкі і цыталогіі НАН Беларусі Алена Міхаленка.

Ярка і нестандартна заклікалі на Фестываль навукі ў Цэнтральны батанічны сад маладыя навукоўцы з Нацыянальнай акадэміі навук. Сумненні, канешне, былі: а ці зможа зацікавіць навуковы ўік-энд гараджан? Для беларускай сталіцы — гэта быў першы падобны вопыт. Аднак хлопцы і дзяўчаты з Савета маладых вучоных Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі рызыкнулі — і не прайгралі. Сваімі ўражаннямі дзеляцца малодшы навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Святлана Велент-Шчэрбач і старшыня Савета маладых вучоных НАН Беларусі Андрэй Іванец.

У Прэзідыуме НАН Беларусі адбылося ўрачыстае ўручэнне памятных знакаў «У гонар 90-годдзя Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі» героям асваення космасу. Уручаныя памятныя знакі былі за першымі нумарамі. Касманаўты заўсёды хочуць быць першымі ва ўсім, а ўсе прысутныя тут у тым ці іншым аспекце такімі і з'яўляюцца, падкрэсліў падчас урачыстай цырымоніі намеснік старшыні Прэзідыума НАН Беларусі Сяргей Кілін.

Як хутка зямляне зноў паляцяць на Месяц? Якія перспектывы ёсць у марсіянскай праграмы? Ці магчыма пастаноўка ў найбліжэйшай будучыні пытання аб пілатаваным палёце на Марс і аб эксплуатацыі рэсурсаў гэтай планеты? Тэмы, якія ўзнімаюцца на ХХХІ міжнародным кангрэсе Асацыяцыі ўдзельнікаў касмічных палётаў, для недасведчанага чалавека могуць падацца экскурсам у навуковую фантастыку.Але і пра пакарэнне Марса, і тым больш пра планы высадкі на Месяц, навукоўцы і даследчыкі разважаюць абсалютна сур'ёзна. Але ёсць фактары, якія перашкаджаюць засваенню далёкага космасу: гэта касмічная радыяцыя і мікрагравітацыя, падкрэслівае намеснік старшыні Прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Сяргей Кілін.

Запуск першага айчыннага спадарожніка даў штуршок развіццю шэрагу адгалінаванняў у прамысловасці. Зараз вядуцца работы па стварэнні новага Беларускага касмічнага апарата. Абсталяванне, распрацаванае беларускімі навукоўцамі, ужо не першы год паспяхова працуе на Міжнароднай касмічнай станцыі (МКС). Пра ўдзел Беларусі ў даследаванні космасу распавядаюць дырэктар УП «Геаінфармацыйныя сістэмы» НАН Беларусі Сяргей Залаты, загадчык аддзела сумесных праграм касмічных і інфармацыйных тэхналогій Аб'яднанага інстытута праблем інфарматыкі НАН Беларусі Сяргей Караняка.

Новая скульптурная кампазіцыя «Пераемнасць беларускай навукі» з'явілася ў Мінску перад будынкам Прэзідыума НАН Беларусі: вопытны акадэмік запрашае ў Акадэмію навук маладога калегу. Яе адкрыццё адбылося ў рамках урачыстасцяў, прысвечаных пачатку новага навучальнага года ў Інстытуце падрыхтоўкі навуковых кадраў Акадэміі навук. Да магістрантаў звярнуўся старшыня Прэзідыума НАН Беларусі акадэмік Уладзімір Гусакоў.

Пра­вес­ці ра­зам на­ву­ко­вы ўік-энд за­пра­шае мін­чан Са­вет ма­ла­дых ву­чо­ных На­цы­я­наль­най ака­дэ­міі на­вук. 8 ве­рас­ня ў рам­ках свят­ка­ван­ня Дня го­ра­да ў Цэнт­раль­ным ба­та­ніч­ным са­дзе ўпер­шы­ню прой­дзе Фес­ты­валь на­ву­кі. Свае зо­ны з на­сы­ча­най пра­гра­май прад­ста­вяць Цэнт­раль­ная на­ву­ко­вая біб­лі­я­тэ­ка і Бе­ла­рус­кая сель­ска­гас­па­дар­чая біб­лі­я­тэ­ка. На вы­стаў­цы бу­дзе прад­стаў­ле­на пра­дук­цыя Ін­сты­ту­та ба­та­ні­кі, Цэнтральнага ба­та­ніч­на­га са­да, РНПЦ гі­гі­е­ны, РНПЦ хар­ча­ван­ня і ін­шых пад­раз­дзя­лен­няў Ака­дэ­міі на­вук.

Каля 90 касманаўтаў прымуць удзел у 31-м міжнародным кангрэсе Асацыяцыі ўдзельнікаў касмічных палётаў у Мінску. Кангрэс пройдзе ў беларускай сталіцы з 9 па 15 верасня. Агульная колькасць яго ўдзельнікаў — больш як 200 спецыялістаў з 19 краін: Германіі, Нідэрландаў, Швецыі, Аўстрыі, Кітая і іншых. Правядзенне міжнароднага кангрэса ў Мінску — добры спосаб нагадаць усім пра Беларусь як пра касмічную дзяржаву, падкрэсліў намеснік старшыні Прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Сяргей Кілін.

Якім павінна быць дзіцячае харчаванне: смачным ці карысным? А ці можна зрабіць яго адначасова і смачным, і карысным, асабліва ў школьнай сталовай? У Навукова-практычным цэнтры НАН Беларусі па харчаванні вырашылі з дапамогай анкетавання расставіць усе кропкі над «і». У анкетаванні будуць удзельнічаць амаль усе школы, расказаў начальнік аддзела харчавання НПЦ Валерый Шылаў.

Падчас правядзення 11-й Беларускай антарктычнай экспедыцыі ў 2018—2019 гадах беларускія і расійскія палярнікі будуць выконваць сумесны навуковы праект. Па словах старшыні Прэзідыума НАН Беларусі Уладзіміра Гусакова, у беларускіх вучоных выбудоўваецца стратэгічнае партнёрства з расійскім бокам.

Гісторыкі БДУ знайшлі рэшткі мануфактуры па вырабе шкла XVIII стагоддзя графаў Салагубаў. Унікальны артэфакт быў раскапаны падчас археалагічнай практыкі студэнтаў гістарычнага факультэта БДУ ў аграгарадку Ілья Вілейскага раёна Мінскай вобласці. Кіраўнікамі даследчых работ выступаюць дацэнт кафедры крыніцазнаўства гістарычнага факультэта ўніверсітэта Вольга Ліпніцкая і выкладчык кафедры археалогіі і спецыяльных гістарычных дысцыплін БДУ, навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі Паліна Курловіч.

Апошнім часам колькасць навуковых работнікаў у свеце павялічылася на 20 працэнтаў. Іх цяпер прыкладна 8 мільёнаў — між іншым, гэта насельніцтва еўрапейскай дзяржавы сярэдніх памераў. Пытанні падрыхтоўкі інтэлектуальнай эліты застаюцца актуальнымі для ўсіх краін. Пра тое, як выхоўваюць навуковую эліту ў Беларусі, распавядае рэктар Інстытута падрыхтоўкі навуковых кадраў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Ігар Ганчаронак.

"Ка­лек­тыў 10-й Бе­ла­рус­кай ан­тарк­тыч­най экс­пе­ды­цыі ака­заў­ся без "ус­пы­шак асоб­ных асоб": гэ­та бы­ла са­праўд­ная ка­ман­да, якая ад­пра­ца­ва­ла на­дзей­на, упэў­не­на і добра­сум­лен­на. Мы пра­вя­лі ўні­каль­ны се­зон і зра­бі­лі на­ват больш, чым пла­на­ва­лі..." — за­явіў пад­час ура­чыс­та­га пры­ёму ў На­цы­я­наль­най ака­дэ­міі на­вук Беларусі нязменны кі­раў­нік усіх бе­ла­рус­кіх ан­тарк­тыч­ных экс­пе­ды­цый па­чы­на­ю­чы з 2007 го­да Аляк­сей Гайдашоў.

Другая Школа "Вучоны пад ключ 2018" стартуе 29 мая. Школа ўяўляе сабой кароткі (чатырохдзённы) курс выжывання маладога вучонага ў свеце навукі: лекцыі, семінары, практычныя заняткі, круглыя сталы і майстар-класы, якія правядуць вядучыя навукоўцы краіны. Яе арганізатарам выступае Савет маладых вучоных НАН Беларусі. Сярод тых, хто падзеліцца з моладдзю сваім вопытам навуковай дзейнасці, — першы намеснік Старшыні Прэзідыума НАН Беларусі Сяргей Чыжык, галоўны вучоны сакратар НАН Беларусі Аляксандр Кільчэўскі, старшыня навуковага Савета Беларускага рэспубліканскага фонду фундаментальных даследаванняў Сяргей Гапоненка, і многія іншыя.

Першы ў нашай краіне музей рэтракамп'ютараў Bуtеsрасе адкрыўся зусім нядаўна на плошчах Мінскага радыётэхнічнага каледжа (філіяла БДУІРа). Сярод экспанатаў - савецкі камп'ютар ЭВМ СМ-1420 вагой у тону з аднаго з інстытутаў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

Студэнцкі праект БДУ «Экаўгнаенні для ўстойлівага развіцця сельскай гаспадаркі і зялёнай эканомікі» стаў абсалютным пераможцам у намінацыі «Аграпрамысловыя тэхналогіі і вытворчасць» на Рэспубліканскім маладзёжным конкурсе «100 ідэй для Беларусі». Угнаенні былі пратэсціраваныя ў Інстытуце глебазнаўства і аграхіміі НАН Беларусі і Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміяй.

"Выкарыстанне беларускай мовы на ўпакоўках і этыкетках нашых тавараў працуе на папулярызацыю айчынных вытворцаў. Лозунг "Купляйце беларускае" павінен падмацоўвацца і іншымі крокамі", - упэўнены першы намеснік дырэктара па навуковай рабоце Цэнтра даследаванняў беларускай мовы, культуры і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі акадэмік Аляксандр Лукашанец.

Тыдзень роднай мовы пройдзе ў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі з 19 да 23 лютага. Ён прымеркаваны да святкавання Міжнароднага дня роднай мовы, які сёлета адзначаецца 21 лютага. У рамках Тыдня ў Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі будзе арганізаваны шэраг мерапрыемстваў.

Напярэдадні Дня беларускай навукі ў Антарктыдзе ўведзены ў эксплуатацыю тры новыя аб'екты нацыянальнай даследчай станцыі. Члены Беларускай антарктычнай экспедыцыі ў сваім паведамленні таксама павіншавалі калег з Нацыянальанй акадэміі навук Беларусі і ўсіх навукоўцаў са святам.

Званне "Вучоны года НАН Беларусі - 2017" прысвоена генеральнаму дырэктару ДНВА "Хімічны сінтэз і біятэхналогіі" - дырэктару Інстытута мікрабіялогіі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Эміліі Каламіец. Такое рашэнне прыняло бюро Прэзідыума НАН Беларусі.

Новы тэхнапарк «АкадэмТэхнаград» плануецца стварыць у Нацыянальнай акадэміі навук. Пра гэта на прэс-канферэнцыі з нагоды святкавання Дня беларускай навукі расказаў старшыня Прэзідыума НАН Беларусі акадэмік Уладзімір Гусакоў.

У рамках мерапрыемстваў, прысвечаных Дню беларускай навукі, на Дні адчыненых дзвярэй запрашае Музей гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі

«Фестываль навукі — 2018» пройдзе ў Мінску ў верасні. Маладзёжная ініцыятыва была падтрымана на Агульным сходзе Савета маладых вучоных НАН Беларусі. Плануецца, што «Фестываль навукі», у якім прымуць удзел школьнікі, студэнты, навуковыя супрацоўнікі, мінчане і госці сталіцы, пройдзе на базе Цэнтральнага батанічнага саду ў рамках святкавання Дня горада. Сёння мы гатовыя разглядаць усе маладзёжныя ідэі, ініцыятывы і прапановы, падкрэсліў старшыня Прэзідыума НАН Беларусі, акадэмік Уладзімір Гусакоў.

Пагадненне аб супрацоўніцтве заключана паміж Нацыянальнай акадэміяй навук і Дзяржаўным камітэтам судовых экспертыз Рэспублікі Беларусь. Акадэмія праводзіць навуковыя даследаванні ў розных галінах, цікавых і судовым экспертам. Гэта геномныя тэхналогіі, штучны інтэлект, нанаматэрыялы, біятэхналогіі і іншыя сферы.

У Нацыянальнай акадэміі навук традыцыйна назвалі топ-10 вынікаў працы за 2017 год у галіне фундаментальных і прыкладных даследаванняў. У выніковы спіс увайшлі найлепшыя работы айчынных вучоных з розных інстытутаў.

Нацыянальная акадэмія навук і Алфёраўскі фонд назвалі пераможцаў конкурсу сярод маладых навукоўцаў 2017 года. Прэмія ў галіне фізікі, матэматыкі, інфарматыкі, фізіка-тэхнічных і тэхнічных навук прысуджана старшаму навуковаму супрацоўніку Інстытута фізікі імя Б. І. Сцяпанава НАН Беларусі, кандыдату фізіка-матэматычных навук Аляксандру Міхалычаву.

Абвяшчэнне 2017-га Годам навукі не было выпадковасцю. Лідзіруючыя пазіцыі Беларусі ў свеце можа гарантаваць толькі скразная інтэлектуалізацыя. Такую думку выказаў старшыня Прэзідыума НАН Беларусі акадэмік Уладзімір Гусакоў.