НАН Беларуси в СМИ

18 января 1882 года родился Иосиф Лангбард, архитектор. Среди его работ - главный корпус НАН Беларуси.

Приближается круглая дата, с которой ведет отсчет академическая наука нашей страны. В канун 100-летия с момента основания Института белорусской культуры — предтечи Национальной академии наук Беларуси — беседа с председателем президиума НАН Беларуси академиком Владимиром Гусаковым.

Приближается круглая дата, с которой ведет отсчет академическая наука нашей страны. В канун 100-летия с момента основания Института белорусской культуры — предтечи Национальной академии наук Беларуси — беседа с председателем президиума НАН Беларуси академиком Владимиром Гусаковым.

У 2022 годзе спаўняецца 90 гадоў с часу стварэння Цэнтральнага батанічнага саду НАН Беларусі.

Оценивая место и роль Института белорусской культуры (Инбелкульта) в системе научных и образовательных структур, его деятельность, результаты и достижения, необходимо всякий раз учитывать его специфику. О специфике первого высшего научного учреждение в новейшей истории Беларуси рассказывает директор Центральной научной библиотеки НАН Беларуси Александр Груша.

Впервые Белорусский геологический фонд был образован в 1936 году, но геология начала развиваться на территории Беларуси гораздо раньше. Академик НАН Беларуси Анатолий Махнач выделяет три основных этапа геологического изучения территории нашей страны.

Об истории появления белорусов в регионе, их обычаях, а также о знаменитых белорусах в Сибири рассказывает главный редактор научно-исторического журнала «Сибирский Архив», доктор исторических наук Владислав Кокоулин.

Алег Антонавіч Яноўскі прыкіпеў душой да гісторыі БДУ паўстагоддзя назад, калі яго яшчэ студэнтам далучылі да збору матэрыялаў да 50-годдзя ўніверсітэта. Пасля заканчэння гістарычнага факультэта малады даследчык пачаў ствараць Музей гісторыі БДУ. Ён адкрыўся ў 1977 годзе і стаў ці не першым універсітэцкім музеем на прасторах саюза. А Алег Антонавіч дагэтуль па крупінках узнаўляе велічную гісторыю роднага ўніверсітэта. Алег Антонавіч гаворыць, што менавіта ў гэтых сценах зарадзілася ідэя стварэння Інстытута беларускай культуры (Інбелкульта). У канцы 1928 года ѐн быў ператвораны ў Беларускую акадэмію навук.

Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, вядучая ВНУ ў нацыянальнай сістэме адукацыі, афіцыйна пачаў працу 30 кастрычніка 1921 года - 100 гадоў таму. У 1922 годзе супрацоўнікі БДУ склалі кадравую аснову Інстытута беларускай культуры, ператворанага ў 1928 годзе ў Беларускую акадэмію навук.

Буквально несколько дней назад на месторождении в области Речицы белорусские нефтяники добыли 140-миллионную тонну нефти, начиная с открытия первых промышленных притоков в 1964 году. Цифра выглядит внушительно для Беларуси. Но, для сравнения, в России только в 2020 году добыли более 550 миллионов тонн. То есть нефть в нашей стране есть, но есть и нюансы. Вот в них мы и попробуем разобраться вместе с Мариной Землянко, научным сотрудником Речицкого краеведческого музея.

13 кастрычніка 1928 года пастановай ЦВК і СНК БССР Інбелкульт рэарганізаваны ў Акадэмію навук Беларускай ССР.

География учит: Вильно и Белосток - города белорусские. Именно к таким выводам уверенно пришел первый в Беларуси профессор географии Аркадий Антонович Смолич. Он появился на свет 130 лет назад, 29 сентября 1891 года, в деревне Бацевичи, что ныне в Кличевском районе Могилевской области. Профессорские регалии вряд ли даже снились в детстве мальчику из скромной семьи сельского дьякона, которому суждено было прожить бурную, полную извилистых поворотов жизнь, путеводной звездой в которой оказалась весьма популярная в начале ХХ века наука география.

Да 100-годдзя БДУ ў сталіцы запусцілі экскурсійны маршрут №100. Унутры салона аўдыягід раскажа пра 12 малавядомых фактаў з гісторыі БДУ. Так, на прыпынку "Дом друку" пасажыры даведаюцца аб ролі БДУ ў станаўленні Акадэміі навук Беларусі.

30 кастрычніка Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт будзе адзначаць 100-гадовы юбілей. Нядаўна сцяг БДУ пабываў на самай высокай вяршыні Еўропы — гары Эльбрус. Гістарычны факультэт вельмі даўно і карпатліва рыхтуецца да 100-годдзя БДУ, усім калектывам тут вывучаюць спадчыну выкладчыкаў, прафесараў, вучоных, якія пачыналі будаваць універсітэт. Пэўны матэрыял сабраўся пра заолага Анатоля Уладзіміравіча Фядзюшына, заснавальніка беларускай заалагічнай школы, заалагічных музеяў пры БДУ і Акадэміі навук БССР.

Чтобы найти сокровища, необязательно отправляться на необитаемый остров, а вот в Институт экспериментальной ботаники Национальной академии наук заглянуть точно стоит, ведь именно здесь хранится гербарий, который признан национальным достоянием нашей республики. Его уникальность не в количестве экземпляров, а в разнообразии флоры Беларуси.

11 верасня 1855 года нарадзіўся Еўдакім Раманавіч Раманаў, беларускі этнограф, фалькларыст, археолаг. 10 том яго "Беларускага зборніка" выдаў Інбелкульт.

В статье рассматривается трансформация социально-демографических характеристик аспирантов Академии наук БССР в послевоенное десятилетие. Автором показаны тенденции развития системы подготовки кадров в АН БССР. Проанализированы национальный и гендерный состав аспирантуры, уровень партийности, выявлены и систематизированы факторы, оказавшие влияние на их динамику.

Ученый-исследователь, трижды мастер спорта, чемпион СССР и БССР по военно-прикладным искусствам, начальник белорусской антарктической экспедиции, отец семейства… Корреспондент газеты «Вечерний Минск» пообщалась с главным полярником страны Алексеем Гайдашовым.

"Работа палярнікаў у Антарктыдзе — рамесная, карпатлівая, фізічна цяжкая, і слабы там проста не выжыве», — кажа нязменны кіраўнік усіх беларускіх антарктычных экспедыцый Аляксей ГАЙДАШОЎ."

21 жніўня 1911 года адкрыта Мінская земская балотная даследчая станцыя, на базе якой быў створаны Усесаюзны НДІ балотнай гаспадаркі, будучы Інстытут меліарацыі НАН Беларусі.

21 августа 1911 года была создана Минская земская болотная исследовательская станция. В 1930 году на ее основе создается Всесоюзный НИИ болотного хозяйства, будущий Институт мелиорации НАН Беларуси.

У адным са сваіх "давераснёўскіх" вершаў будучы народны паэт Беларусі Максім Танк зазначаў, што "скрыпачоў і паэтаў" у ягонай краіне больш, чым каласоў. Заходняя Беларусь, нягледзячы на ўвесь уціск, які чынілі тагачасныя ўлады супраць беларусаў і іх культуры, была месцам сапраўднага росквіту нацыянальнага мастацтва, дзе жылі і тварылі, насуперак усім неспрыяльным абставінам, дзясяткі выдатных літаратараў, мастакоў, кампазітараў і музыкаў. Якімі былі іх лёсы, і як сёння ўшаноўваецца памяць творцаў у мясцінах, звязаных з іх жыццѐвымі шляхамі? Сапраўды легендарным сярод мастакоў Заходняй Беларусі па праве лічыцца Язэп Драздовіч, яки плённа супрацоўнічащ з Інстытутам беларускай культуры (папярэднікам Акадэміі навук БССР),

Артистично, с демонстрацией опытов. Именно так читал свои лекции студентам известный ученый Николай Прилежаев, один из основателей Института химии АН БССР и его первый директор. Кафедру органической химии в БГУ он возглавил в 1924-м. Что привело в Минск профессора с мировым именем? И какое значение это имело для молодой республики?

Для формирования общего научно-технологического пространства Беларуси и России уже реализовано более 50 программ. Об этом сообщил на полях VIII Форума регионов глава Госкомитета по науке и технологиям Беларуси Александр Шумилин

Падчас акупацыі Беларусі варварскімі метадамі знішчаліся і раскрадаліся ўстановы навукі і культуры, была знішчана Беларуская акадэмія навук.

О том, какие здания столицы стойко пережили Великую Отечественную войну и помнят 9 мая 1945 года, — в материале корреспондента агентства «Минск-Новости».

5 июня 1969 года отдел механики полимеров АН БССР преобразован в Институт механики металлополимерных систем АН БССР.

100 гадоў таму ў цяплушцы — таварным вагоне Якуб Колас разам з жонкай, сынамі і двума козамі вяртаўся на радзіму, якую яго сям’я вымушана была пакінуць у сувязі з ваеннымі падзеямі. У 1920-ыя гады ў Мінску на базе Навукова-тэрміналагічнай камісіі пачаў працу Інстытут беларускай культуры. Колас быў яго дзейным супрацоўнікам. А ў 1928 годзе, калі Інбелкульт быў рэарганізаваны ў Беларускую Акадэмію навук, Колас зацверджаны яе правадзейным членам, а з 1929 віцэ—прэзідэнтам (на гэтай пасадзе ён працаваў да апошніх дзён жыцця).

15 траўня ў Дзяржаўным літаратурна-мемарыяльным музеі Якуба Коласа адкрылася часовая экспазіцыя "Туды, на захад!" (Абаянь - Мінск) да 100-годдзя вяртання паэта ў БССР. Прадстаўлены на экспазіцыі і матэрыялы пра навуковую дзейнасць Коласа ў Інбелкульце, Акадэмі навук.

Ідэя беражлівых адносінаў да прыроды прысутнічала на ўсіх гістарычных этапах развіцця беларускага народа. Але на працягу XX стагоддзя пад уплывам урбанізацыі і індустрыялізацыі экалагічная свядомасць змянілася. Штуршок першым грамадскім прыродаахоўным ініцыятывам дало рашэнне прэзідыума Акадэміі навук БССР аб стварэнні Камісіі па ахове прыроды.

Часовая экспазіцыя «Туды, на захад!» (Абаян — Мінск)» будзе разгорнута ў Дзяржаўным літаратурна-мемарыяльным музеі Якуба Коласа 15 мая 2021 года а 16-й гадзіне і прысвечана 100-годдзю вяртання Якуба Коласа ў Беларусь. У часовай экспазіцыі будуць прадстаўлены матэрыялы аб педагагічнай дзейнасці Якуба Коласа на Куршчыне, у Белпедтэхнікуме, Беларускім дзяржаўным універсітэце, настаўніцкіх курсах у Слуцку, навуковай дзейнасці ў Інбелкульце, Акадэміі навук, рукапісы і фотаздымкі пісьменніка, выданні твораў розных гадоў.

У кастрычніку 1928 г., калі рэарганізавалі Інбелкульт у Беларускую Акадэмію Навук, Я. Карскага нават не абралі яе "ганаровым сябрам".

У будучай акадэміі навук Беларусі - Інбелкульце адбываліся рознатэматычныя діскусіі. Залічвалі тут акадэміка Карскага і да чарнасоценцаў, і да манархістаў.

Адзін з самых таямнічых і багатых асабістых фондаў, які захоўваецца ў Беларускім дзяржаўным архіве-музеі літаратуры і мастацтва, гэта фонд крытыка Лукаша Бэндэ. Імя, якое стала ў гісторыі нашай літаратуры злавесным сімвалам. Ёсць там і ліст ад 23 мая 1956 года, да Дзмітрыя Захаравіча Бародзіча, навуковага супрацоўніка Інстытута літаратуры Беларускай акадэміі навук.

Всеволод Макарович Игнатовский, которому 19 апреля исполнилось бы 140 лет со дня рождения, прожил неимоверно бурную, исполненную контрастных перемен, но такую короткую — всего 49 лет — жизнь. Успел же он сделать за одни только 1920-е годы фантастически много — нарком просвещения БССР в самые судьбоносные для белорусской культуры и образования годы, один из создателей Белорусского государственного университета, наконец, первый президент первой в белорусской истории Академии наук.

17 апреля 1932 года в Минске основан Центральный ботанический сад НАН Беларуси.

29 сакавіка спаўняецца 90 гадоў з дня заснавання Інстытута літаратуры ў сістэме НАН Беларусі.

Янка Купала і Якуб Колас - два галоўных імені ў гісторыі беларускай літаратуры. Таму нядзіўна, што імёнамі гэтых двух пісьменнікаў названы ўстановы, якія даследуюць мову і літаратуру. Інстытут мовазнаўства НАН Беларусі адзначыў 90-гадовы юбілей у 2019 годзе. Сёлета такое ж свята наступіла для Інстытута літаратуразнаўства.

10 студзеня 1921 года створана Навукова-тэрміналагічная камісія. На яе базе 30 студзеня 1922-га заснаваны Інстытут беларускай культуры.

Сёлета спаўняецца 90 гадоў з часу заснавання Інстытута эксперыментальнай батанікі імя В. Ф. Купрэвіча НАН Беларусі.